De natuur een handje helpen: over vistechniek en paling
De vissector stond volop in de picture afgelopen weken. Je kon geen krant openslaan of tv-programma bekijken, of het ging over het verbod op de pulsvisserij. “Een drama voor de Nederlandse vissers”, zegt Agnes Leewis van het Nederlands Visbureau.
Bij de stemming in het Europarlement over het definitief toelaten van de pulsvisserij, kreeg de door Fransen ingebrachte vermeende natuurlobby grip op de parlementariërs. Agnes: “Er werd ingespeeld op de emotie. Alle onderzoeksresultaten tonen juist aan dat de pulstechniek, een innovatie van de Nederlandse vissector, positief bijdraagt aan het milieu. De puls werd weggezet als schadelijk voor de visstanden door Franse en Britse vissers, die deze methode als bedreigend ervaren. Niet alleen in dit voorbeeld denkt men de vis en de visserij te sparen door iets wat juist goed is voor het milieu te stoppen. Een ander interessant voorbeeld van zo’n ‘zwart schaap’ is de paling.”
De echte liefhebber eet paling
De Hollandse palingcultuur is eeuwenoud. Niet vreemd, want Nederland is voor paling een paradijs. “Ons land is rijk aan voedselrijk zoet water. Hier jagen palingen op kleine waterdiertjes en insectenlarfjes en groeien op tot de langste, lekkerste, gezondste vis”, zegt Agnes. Wie regelmatig de kranten leest, weet dat het de laatste jaren niet goed gaat met de palingstand. Uit voorzorg wordt de paling beschermd met maatregelen zoals vangstbeperkingen en strenge regulering van de palingvisserij. Naast beperkende maatregelen wordt ook nieuwe aanwas bevorderd. Stichting DUPAN zorgt daarvoor.
Kies bewust
Paling is een traktatie waar je af en toe heerlijk van kunt genieten. “Het is net zoals kaviaar of oesters geen dagelijkse kost en dat hoeft ook helemaal niet. Met mate genieten is voor zowel de paling als de consument goed. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is helemaal geen paling meer eten niet de oplossing voor meer paling in onze wateren. Onterecht voor sommigen het zwarte schaap van de vis dus.” Agnes komt bij vishandels en horeca soms goedbedoelde bordjes tegen met daarop de boodschap dat er geen paling wordt verkocht. Dit met het oog op het voortbestaan van de soort. “De intentie is goed. Ware het niet, dat de palingstand daar nou net niet mee geholpen is. Wie paling eet, draagt bij aan het herstel van de palingstand”.
Dat lijkt vreemd, hoe kan dat? Agnes legt uit: “Stichting DUPAN is in 2010 opgericht ter verduurzaming van de palingsector. Dit houdt een goed gereguleerde en gecontroleerde visserij in, maar ook dat de vangst in de komende jaren volledig traceerbaar wordt, van visser tot bord. Hiermee wordt aan de hoogste internationale standaarden voor duurzaamheid voldaan. Koop je een paling met het blauwe palingfonds-logo, dan draag je bij aan onderzoek en behoud van de paling. ”
Zonder hulp geen paling in Nederland
De hoofdoorzaak van de geslonken palingstand is de zware Europese kustbescherming. Kleine glasaaltjes kunnen het zoete water in het binnenland niet meer bereiken. De volwassen vissen kunnen niet terug naar zee. “Onze kust is vrijwel geheel afgesloten voor alle trekvissen, ook voor paling”, vervolgt Agnes. “Nederland kent bijna 15.000 barrières waar palingen zonder menselijke hulp niet langs kunnen. Bovendien is de trektocht van palingen door de Nederlandse binnenwateren niet zonder gevaar. Dagelijks worden ze beschadigd of gedood in pompen en gemalen. De hulp van stichting DUPAN is daarom hard nodig. Zij helpen jonge palingen naar zoet en volwassen palingen naar zout water. DUPAN doet dat niet alleen. De stichting werkt samen met beroeps- en sportvissers, overheid, waterbeheerders en natuurbeschermers zoals Vereniging Kust & Zee. In het voorjaar worden miljoenen jonge palinkjes uitgezet, waarmee moeilijk bereikbare, maar gezonde opgroeigebieden worden herbevolkt.”
Goed op weg
Na decennia van daling, signaleren wetenschappers sinds 2011 een stijging van de hoeveelheid jonge paling (glasaal) die de Europese binnenwateren proberen te bereiken. De verschillende inspanningen vanuit Brussel en stichting DUPAN lijken dus hun vruchten af te werpen. Dat is goed nieuws, maar het zou nóg beter zijn als de natuur het zelf zou kunnen. Het herstellen van de onderbroken levenscyclus van palingen is van het grootste belang. Blijven investeren in onze waterwegen om deze volledig toegankelijk te maken voor trekvissen is dan ook essentieel. DUPAN investeert ook in wetenschappelijk onderzoek, zodat duidelijk wordt wat wel en wat niet werkt.
