Zuid-Afrika
Het ontstaan van de Zuid-Afrikaanse keuken is vooral beïnvloed door Engeland, Portugal, Duitsland, Frankrijk en Nederland. Ook zijn er sterke invloeden uit India en Maleisië, vanwege de bedienden die vroeger uit deze landen afkomstig waren. Door al deze inbreng wordt de Zuid-Afrikaanse keuken ook wel de 'regenboog-keuken' genoemd.
Naast de invloeden van 'buitenaf' is de inheemse keuken een belangrijke factor. Vooral wild, wilde planten, noten, fruit en zelfs verschillende bladeren worden rijkelijk gebruikt. Vlees vormt bij vrijwel iedere maaltijd de hoofdmoot. Dat blijft niet beperkt tot rund- en varkensvlees, ook wild als springbok, koedoe, impala of struisvogel komen op tafel. Belangrijk is 'potjiekos'. De Afrikaander naam voor eenpansmaaltijden die gekookt worden in een gietijzeren ketel op drie poten (potjie) die boven een houtvuur wordt verhit. Deze bereidingswijze ontstond bij de Voortrekkers die tijdens hun trektochten alles verzamelden wat eetbaar was. Ze brachten dat bijeen in de potjie met als resultaat stoof-gerechten van uitzonderlijke rijkdom qua smaak, geur en voedzaamheid. Tegenwoordig worden er zelfs potjiekos wedstrijden gehouden. Verder is de braai heel belangrijk. Een braai is de Zuid-Afrikaanse benaming voor de barbecue. Ieder gezin heeft een braai en er wordt veelvuldig gebruik van gemaakt. Ook onderweg kom je de 'braaiplekken' regelmatig tegen.
Smaaklike ete! (eet smakelijk)
Foto: gezicht op de Tafelberg en de stad Kaapstad, Zuid-Afrika gezien vanaf het Blouberg strand op een zomerse dag.
Boerewors
De verse variant van de droëwors wordt gemaakt van rund-, varkensgehakt en gemalen spek. de kruiding bestaat uit kruidnagelen, koriander, worcestersaus en citroensap of azijn. De worst is zeer geliefd op de braai maar wordt ook gegeten bij de warme maaltijd. Op de braai wordt de worst veelal opgedraaid gegrild.
Boereworst en mieliepap
De boerenworst wordt regelmatig geserveerd met 'mieliepap' een soort puree van maismeel. Aan de pap wordt vaak een weinig geraspte cheddar toegevoegd. Dat geeft een heel bijzondere smaak. Als bijlage wordt een tomaten/uiensaus gemaakt die extra op smaak wordt gebracht met een mengsel van knoflook en rode pepers. Eventueel wordt het eten nog met extra geraspte kaas bestrooid.
Bunny chow
Gevuld vleesbrood is de beste omschrijving van dit gerecht met typisch Indiase trekjes. Voor de vulling wordt gebruik gemaakt van lamsbout of mager rundvlees. Er zijn talloze varianten van deze lekkernij die gekenmerkt wordt door de rijke kruiding met onder andere knoflook, venkel, komijn, koriander, kaneel,gember enz. Vaak worden ook tomaten toegevoegd. Alle ingrediënten worden langzaam gegaard waarna er een half uitgehold brood of broodje mee wordt gevuld. Veelal wordt er chutney, atjar of droge kokos bijgeserveerd.
Biltong
Het vlees voor biltong is een echte delicatesse en is origineel afkomst van verschillende soorten wild. Tegenwoordig wordt het ook van rund- en varkensvlees gemaakt. Het vlees wordt in dunne repen gesneden en gezouten. Daarna wordt het meerdere maanden lang in de buitenlucht gedroogd. Het vlees weegt na het indrogen nog maar 25% van het oorspronkelijke gewicht. De kleur van biltong varieert van donker bruin-rood tot zwart. En is al of niet bedekt met kruiden.
Dronk hoenders
Dronken kippen zijn, mits goed gegaard, een delicatesse van de Zuid-Afrikaanse braai. De kip wordt stevig gekruid en daarna op een, voor driekwart gevuld bierblikje, geschoven. Vervolgens worden de kippen gegaard in een gesloten barbecue. De smaak wordt fantasties door de bierstoom die helemaal door de kippen heen trekt.
Droëwors
Een echte Zuid-Afrikaanse 'dunne' droge worst die qua samenstelling en naam veel weg heeft van de Nederlandse droge worst. De worst is dun omdat hij dan gemakkelijker droogt. Dikkere worst kan ook maar dan wordt deze meestal plat gedrukt om sneller te drogen. De worst bestaat uit vlees van rund, varken en/of wild, vaak aangevuld met schapenvlees. Het vlees wordt gemalen en gekruid met een weinig azijn, peper, nootmuskaat en vooral koriander. Vooral het laatste kruid is smaakbepalend. Na het vullen van de schapendarm wordt de worst even in kokend water met azijn gehangen, licht geplet en enkele weken gedroogd.
Potjiekos
Vrij vertaald betekent 'potjiekos' eten (kos) uit de potjie (gietijzeren pan). Vaste ingrediënten zijn: vlees, aardappels of rijst, groenten en soms vruchten. Wat precies is het geheim van de smid. De ketel wordt gevuld met de hardste producten onderin. Naar boven toe worden de gebruikte onderdelen steeds zachter. Roeren is strikt verboden. Op die manier is alles tegelijktijd gaar. Het maken van een goede potjiekos duurt uren zodat er veel bijgerechten als salades, biltong, droëwors en vetkoek, geserveerd worden.
Kerriekos
Eén van de bekendste varianten van de potjiekos is de kerriekos. De hiervoor gebruikte kruiden als kerrie, zwarte peper en dergelijke zijn oorspronkelijk afkomstig uit India en kwamen het land binnen via de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Kerriekos is een eenpansmaltijd die regelmatig op het menu staat.
Sosatie
Sosaties zijn te vergelijken met de sjasliek zoals wij die ook graag eten. Ze komen voor in allerlei vormen en varianten en worden gemaakt van verschillende vleessoorten als lam, rund, varken en koedoe. Voor de smaak wordt meestal worcestershiresaus en mosterd gebruikt. Aan de spiesen worden vaak uien, groene pepers en tomaten meegeregen.
Vetkoek
Een typisch Zuid-Afrikaans pasteitje gevuld met gemalen vlees of groenten. De koek wordt gebakken in de warme olie en meestal geserveerd als een bijgerecht wachtend op de potjiekos.
Kudupie
De kudu (koedoe), een antilopensoort, wordt veel gegeten als steak, als onderdeel van potjiekos en als vulling voor pie's. Het vlees wordt licht gepekeld en daarna in blokjes gesneden. Samen met uien, kruiden en wat water wordt het vlees gestoofd. Het gaat vervolgens in een aardenwerk pot en wordt bedekt met pasteideeg. Het geheel wordt in de oven gegaard. De Afrikaanders eten er aardappelpuree en seizoensgroenten bij.
Samoosas
Lekker krokante deegdriehoekjes die zijn gevuld met een hartige vulling gemaakt van gehakt van rund of kip. Ook worden wel aardappelen, erwten, linzen en uien gebruikt.
Bobotie
Voor deze bekendste specialiteit uit de Kaaps-Maleise keuken, wordt wat grover gemalen gehakt van rund of kip gebruikt. Het wordt op smaak gebracht met kruiden en er worden appelstukjes en rozijnen aan het deeg toegevoegd. Het gerecht wordt gegeten met gele rijst, gehakte noten, chutney en kokosmeel.
Worsrolletjie
De worstrolletjes doen denken aan onze Brabantse worstenbroodjes. Deze variant wordt gemaakt van half om half gehakt dat is gekruid met nootmuskaat, koriander, een beetje kaneel en zout. Voor de stevigheid wordt aan het gehakt wat verkruimeld brood geweekt in een dropje azijn toegevoegd. Het gehakt wordt in pasteideeg gerold en gebakken op 180°C.
Hoenderflattie
Het braden van een kip op de Zuid-Afrikaanse manier is in Nederland niet echt bekend. Het hoen wordt aan de onderkant doorgesneden en vervolgens, na het kruiden, plat op de braai gelegd. Op die manier is het gemakkelijker om de kip hele kip gelijkmatig te garen. Ook wordt het magere vlees minder droog omdat alle onderdelen als been en vel aanwezig blijven.
