Noorwegen
De Noorse keuken is op de eerste plaats een keuken waar vis de boventoon voert. Pas dan komen rendier, eland en lam aan de orde. Rundvlees, varkensvlees en kip, zoals wij de bereidingen kennen, komen niet echt voor. Veelal wordt er bij rund en varken gekookt op basis van de Franse keuken.
De etenswaren die worden gebruikt hebben in dit land hun natuurlijke kwaliteit en aroma behouden en dat is een groot genot. Je proeft de ongerepte natuur in de alom geserveerde, eerlijke, eenvoudige maar smakelijke gerechten. Echt grote verschillen zijn er niet in het land. Alleen in de kustgebieden vind je in de verschillende havenplaatsen wel enkele buitenlandse invloeden. Vooral veroorzaakt door de handel die al eeuwen welig tiert.
Toch kom je zo nu en dan culinaire pareltjes tegen. Versinspiratie heeft er een paar verzameld.
Spis godt (eet smakelijk)
Foto: Geiranger fjord, Noorwegen
Spekemat
De verzamelnaam voor allerlei gezouten en gedroogde vleeswaren als rauwe ham van varken, eland, rendier en schaap en droge worstsoorten als verschillende soorten salami, chorizo-achtige producten en pepperoni's komen ervoor in aanmerking. Spekemat wordt hoofdzakelijk in de zomer gegeten samen met zure room, aardappelsalade, rømmegrøt vers fruit en roerei.
Får i kål,
Lamsvlees met kool, is een zeer geliefd en oud boerengerecht. het wordt met name gegeten in de herfst als de schapen uit de bergen gedreven worden. Het gerecht heeft nog maar een jonge traditie Pas na 1900, om precies te zijn tussen de twee wereldoorlogen werd het zo populair dat je het nu een nationaal gerecht kunt noemen. Vlees, vet en kool worden samen in een grote pan gelegd en overgoten met kokend water. De kruiding ontstaat door het gebruik van hele pepers en peperkorrels.
Medisterkaker en kjottkaker
Deze gehaktballetjes, gemaakt van varkens- en kalfsvlees, worden voorgegaard aangeboden in de supermarkt. Ze hebben een lichte braadkleur en zijn gemaakt van superfijn gecutterd* vlees van rund en varken. Door deze maling doet het vlees wat sponzig aan. Het vlees is matig gekruid. De balletjes worden vaak geserveerd bij 'ribbe' gegrild buikspek. De kjottkaker bevatten naast varkens- en kalfsvlees ook rundvlees en zijn veel grover gemalen. Ze hebben dan ook een rullige bite
Grillpølse
Frankfurters of knakworsten worden vaak gegrild aangeboden. Bij vrijwel ieder pompstation zie je ze wel liggen. Om de worst wordt een reep ontbijtspek gedraaid. Dat geeft een wat pittiger smaak en ook de 'bite' wordt wat steviger. De worstjes worden geserveerd met of op een broodje.
Rømmegrøt
Een dikke pap gemaakt van zure room, bloem, vette melk en zout. De smaak is te vergelijken met de Hollandse bloempap. Alleen is deze Noorse variant veel vetter. Hij valt als een blok beton in de maag. De pap wordt geserveerd met suiker, kaneel, rozijnen, gesmolten boter en soms met reepjes spekemat (rauwe ham). Het gerecht kan beschouwd worden als een hoofdgerecht.
Pannekaker med bacon
De pannenkoeken worden net zo gemaakt gemaakt als bij ons. Ze worden bij voorkeur gebakken met een spekemat toevoeging. Dat kan dus zijn met gedroogde worstplakken of met bacon.
Middagpølse
Een verse worst die bij de warme maaltijd gegeten wordt. Ze worden wat grover gemalen aangeboden, maar ook gemaakt van het medisterkakerdeeg (zie boven). Als julepølse wordt de worst ook vaak geserveerd op kerstavond.
Kalverull
Opgerolde kalfsborst die als 'kalvebog': vleeswaar, maar ook als vleescomponent bij de warme maaltijd wordt aangeboden. In het laatste geval wordt deze rollade gebraden geserveerd.
Karbonader
De Noorse variant van de hamburger. gemaakt van rundvlees en smakelijk, maar niet al te pittig gekruid. De karbonader wordt vaak aangeboden in de supermarkt en verkocht vanuit de warmhoud toonbank. Hij wordt gegeten op een vers broodje met sla en tomaat.
Kjottsuppe
Deze vleessoep wordt gemaakt van rundersoepvlees. Het vlees staat lang te trekken tot het lekker zacht is geworden. In het laatste kwartier worden er diverse groenten als prei, selderie, ui en koolraap toegevoegd evenals stukken aardappel. De soep ontleent een deel van de smaak aan de meegekookte tijm.
Lunchkaker
Het gemalen vlees van varken en rund wordt vermengd met mais, tomaat-schilfers, paprika en erwten. De kaker wordt op smaak gebracht met peper en nootmuskaat. Na het bakken kan de kaker geserveerd worden op een broodje of bij de warme maaltijd.
Medister farce
Een traditioneel vleesgerecht. Het wordt gemaakt van rund-, varkens- en kalfsvlees. Het vlees wordt gezouten en gekruid en superfijn gecutterd. Op die manier ontstaat er een zalfachtige gladde vleesmassa die vers wordt verkocht. Thuis maken de Noren er dan zelf medisterkaker (zie boven) van.
Pinnekjøt
Vlees op pinnen is de letterlijke vertaling van deze lekkernij. Men gebruikt er ribstukken van een lam voor. Die worden gezouten en gedroogd. Soms ook gerookt. Het vlees wordt gegaard en geserveerd met worstjes, gekookte aardappelen en kool. In veel gevallen wordt er gestampte koolraap, de zogenaamde 'kålrotstappe' bij geserveerd. Het gerecht wordt vaak gegeten op kerstavond.
Pølse met lompe
De Noorse variant van de hotdog. Een Frankfurter knakworst die in water wordt verwarmd. Het aardige aan deze lekkernij is het feit dat de Noren het worstje meegeven in een dunne 'tortilla' gemaakt van meel en aardappel. De worstjes worden meestal bij kiosken en pompstations verkocht.
Reindeerstew
Hachee of goulash gemaakt van de minder malse delen van het rendier. Het vlees moet lang stoven om zacht te worden.
Samekok
Rendiervlees wordt vaak als eenpansmaaltijd geserveerd. Het gezouten of gerookte rendiervlees wordt dan gekookt in de eigen bouillon samen met de tong, stukken lever en merg uit de botten. Aan het kooknat worden tevens aardappelen, kool en wortels toegevoegd.
Reindyr
Het magere vlees van rendieren wordt als hertenvlees bereid. Het mag van binnen beste rauw of rosé blijven. Vooral wilde vruchten als bosbessen vormen een feestelijke combinaties.
Ribbe
Geroosterd buikspek met een knapperige korst. Meestal worden er vleesballetjes, jus, gekookte aardappelen en zuurkool bij geserveerd. De maaltijd met ribbe is in Noorwegen het meest populair en wordt gegeten door meer dan 60% van de huishoudens.
Smalahove
Een typisch kerstgerecht. De schapenkop wordt ontdaan van wol en huid. Vervolgens wordt de kop gehalveerd waarna de hersenen verwijderd kunnen worden. De kop wordt gedurende minstens drie uur gekookt en in zijn geheel warm geserveerd met aardappelen en koolraap.
Lammeknoker
Licht gezouten en gekruide en gerookte lamsschenkeltjes. Ze worden veelal gegrild en zijn derhalve populair op de barbecue.
Pytt I panne
Wokschotel van blokjes aardappel, varkens- en rundvlees, gekookte worst, artisjokschijfjes en tomaatblokjes en verschillende smaakmakers waaronder mosterd en kruiden. Deze wokschotel wordt vaak aangeboden in de warmhoud vitrines van de grotere supermarkten.
Svinestek
Geserveerd met rode kool, gekookte aardappels en jus is dit gebraden varkensvlees in Noorwegen heel populair. Als groenten wordt ook gekookte wortelschijfjes en broccoli gegeten.
Walvisvlees
Noorwegen is één van de landen waar nog op walvis wordt gejaagd. Het betreft de dwergvinvis. Het vlees wordt regelmatig aangeboden op markten. Met name op de vismarkt in Bergen proeven duizenden toeristen jaarlijks een klein stukje van dit vlees dat gratis wordt aangeboden. Het heeft een wat zoet ziltige wild-, vissmaak zonder de smaak van traan. Het wordt vers als walvis-carpaccio en rosé gebakken aangeboden .
