Denemarken
Denemarken is door haar ligging een land waar veel vis wordt gevangen. Toch is het niet de hoofdschotel omdat de meeste vis wordt uitgevoerd. Het land heeft een overwegend Scandinavische keuken met Duitse invloeden. Op vleesgebied is het land toonaangevend in de wereld met haar varkensvlees. Niet verwonderlijk dat varkensvlees, naast kalfsvlees dan ook de absolute hoofdmoot vormt bij de maaltijd. Al dan niet gerookt of in de vorm van worsten en/of gehakt.
Het 'morgenmad' (ontbijt) is stevig en gezond. De 'frokost', oftewel de lunch bestaat uit verschillende soorten roggebrood en boter of uit smørrebrød. De plakjes brood worden doorgesneden en ieder stukje krijgt dan iets lekkers van haring, vis en/of worst. De belangrijkste warme maaltijd is de 'middag' die tussen 18.00 en 20.00 uur wordt genoten en bestaat uit aardappelen, pasta of rijst in combinatie met vlees en groenten. Net als in Nederland. In een typische Deense herberg de 'kro' kun je uitstekend kennis maken met de Deense pot en andere bekende gerechten. Daarnaast kun je, voor een snelle lunch met smørrebrød of pølser (worsten) ook uitstekend terecht bij een cafetaria of een pølsevogn (vrij vertaald: worstenwagen) , een soort hotdog snackkar die je overal tegenkomt.
De Denen kennen sinds 2011 een belasting op verzadigde vetten. De regering heeft deze belasting ingevoerd om het groeiende probleem van overgewicht tegen te gaan. Hierdoor zijn pizza's, boter en volle melk duurder geworden. Trouwens uit eten gaan is in Denemarken niet bepaald goedkoop. Dat komt vooral door de prijzige alcoholische drankjes. Voordelig eten kun je vaak in warenhuizen. Daar zijn de dagschotel 'dagens ret' heel betaalbaar. Wil je van te voren weten wat je aan eten kwijt bent dan is het ' Dan menu'; een driegangen menu inclusief drank een goede keuze.
Velbekomme (eet smakelijk)
Foto: Zomers gezicht op de Nyhavn in Kopenhagen, Denemarken
Oksebryst
Het borstvlees van een rund, bij ons heet dat 'klapstuk' wordt vrijwel helemaal ontdaan van vellen en overtollig vet. In sommige gevallen laat men de platte ribben er wel in zitten. Het vlees wordt gaar gekookt of ook wel gegrild. Meestal worden er kool en aardappelen bij geserveerd.
Klar soupper
Een heldere bouillon waaraan kleine gehakt- en deegballetjes zijn toegevoegd. Voor het gehakt wordt meestal rundvlees gebruikt dat heeft de meest krachtige smaak. De keimagere bouillon wordt van rund- en/of varkens-vlees getrokken. Kort voor het opdienen worden de 'dumplings' gegaarde deegballetjes toegevoegd.
Sorte gryde
Deze variant op de Hollandse hachee wordt klaargemaakt in een ijzeren pot of een grote stoofpan. De samenstelling bestaat uit mager en mals rundvlees of varkensvlees en plakken worst en gebakken spek. Verder uien, erwten, tomaten, champignons, frites en een paprikasausje.
Frikadeller
Kleine platte gehaktballetjes van naar keuze rund-, varkens- en/of kalfsvlees. Ze worden op smaak gebracht met gehakte uien, eieren, melk of water, paneermeel, zout en peper. Ze worden gebakken geserveerd met aardappelen, rode biet of witte kool. Daarnaast zijn ze heel gewild op koude buffetten en smørrebrød.
Deense hamburger
Frikadellerdeeg wordt ook gebruikt voor een Deense hamburger. Aan het magere rundergehakt wordt dan heel fijn gesneden Danish blue, een Deense blauwschimmelkaas en heel fijngesneden ui toegevoegd. Extra kruiding komt van: mosterd, tomatenketchup, sambal en vers gemalen peper. De hamburgers worden rondom gebakken en geserveerd met een blaadje sla en schijfjes tomaat.
Labskaus
Een vleesgerecht dat voornamelijk in het noorden van Europa en in het Engelse Liverpool gegeten wordt. Het was oorspronkelijk een gerecht voor zeevaarders en bestond voornamelijk uit pekelvlees. Omdat de zeelui vroeger veel last hadden van tandpijn vanwege vitaminegebrek werd het vlees gemalen. Labskaus wordt gemaakt van gekookt pekelvlees dat samen met rode bieten, gezouten augurken, uien en rookspek door de gehaktmolen wordt gedraaid. Soms wordt haring toegevoegd. De massa wordt in reuzel gefruit en door gekookte en daarna gestampte aardappelen geroerd. Serveren met rolmops, spiegelei en augurken.
Rød pølse
Deze Deense 'rode worst' is bijna een nationaal gerecht. Karakteristiek is de hel rode kleur die op de darm wordt gebracht door het gebruik van de natuurlijke kleurstof karmijn (E120). De worst is te vergelijken met de Hollandse knakworst. De basis is niet al te mager varkensvlees en kruiden als peper, nootmuskaat, piment, gemalen mosterdzaad. Het vlees wordt afgevuld in een natuurdarm, meestal een schapensnaar, waarna de worst wordt gerookt en gegaard. Wanneer je ze koopt bij de pølsevogn dan krijg je er normaal gesproken mosterd, ketchup en/of remouladesaus bij. De worstjes worden gegrild of gekookt en soms voor het grillen met mager spek omwikkeld.
Kyllinge paté
Een heel bekende paté gemaakt van kippenvlees en kippenlevertjes. Het vlees wordt samen met uien en spek gemalen waarna grof gehakte champignons, eieren, calvados, gehakte dragon, krenten, peper en zout door elkaar geroerd en toegevoegd worden. Vervolgens wordt de massa in een patévorm gestort. De paté wordt nu in de oven gebraden. Na het afkoelen gaat er vaak een laag op smaak gebrachte gelatine (vleesaspic) overheen. Dat ziet er niet alleen mooi uit maar voorkomt ook uitdroging.
Grilflaeskesteg
Het vlees bij voorkeur van de varkensrib wordt uitgesneden met de bedekking van het eigen spek en het zwoerd (varkensvel) er nog op. De buitenzijde wordt aan de bovenkant ingesneden en in de snedes worden een paar laurierblaadjes gestoken. Daarna wordt de rib, voorzien van een garnituur van grove groenten als wortelen, uien, tijm rozemarijn en peperkorrels in aluminiumfolie gerold en zo gegaard op de gril of in de oven. Dat kost zeker 2 tot 2,5 uur, maar dan heb je ook een uniek stuk stuk gegrilde rib. Meestal wordt er rode kool bij geserveerd.
Smørrebrød
In Denemarken is een broodmaaltijd een feest. Het maken van smørrebrød, het Deense woord voor boterham, is een vak apart en een culinair feest voor de eter. Uitgangspunt is een snee brood met daarop wat sla en vervolgens allerlei vormen van beleg zoals vlees, vis ei, kaas, salades, paprika, tomaat, komkommer, radijs, druiven, tropisch fruit en afgewerkt met een feestelijke garnering. Smørrebrød is overal verkrijgbaar zelfs uit een automaat. Gerenommeerde restaurants maken wel 50 tot 60 varianten vaak voorzien van een smørrebrødliste waarop de verschillende ingrediënten staan vermeld.
Rullepølse
Opgerolde worst is de letterlijke vertaling. Basis is de plat geslagen buik van een varken, het speklappendeel zoals op de foto, of een deel van de runder- of kalfsborst. Het vlees wordt aan de binnenkant stevig ingewreven met een mengsel van gesneden uien, verse tuinkruiden, specerijen en opgerold. Daarna wordt de buitenkant rondom ingewreven met zout. Het stuk blijft dan een week liggen om te rijpen. Na deze week wordt de rullepølse gaar gekookt. De worst wordt koud gesneden voor op het brood.
Svinekotelet
Zwijnskotelet met rode kool. Een alom gebruikelijke maaltijd. Als karbonade wordt de gewone rib- of haaskarbonade gebruikt. De groenten van het seizoen, frieten en een goed gevulde aardappelsalade vormen meestal de bijlagen. Bij een groot aantal schotels krijg je regelmatig een remouladesaus en ook een schaaltje met asie, dat zijn schijfjes zoetzure augurken, geserveerd. Het laatste plakje brood wordt meestal belegd met een plakje kaas.
Biksemad
Deze Deense specialiteit is een boeren (wok) schotel gemaakt van vleesrestjes die van de vorige dag zijn overgebleven. Verder gaan er plakken worst bij voorkeur salami en aardappelen in. De aardappels worden in blokjes gesneden en alles gaat bij elkaar in de pan tot het gaar is. De biksemad wordt geserveerd met roggebrood, mosterd en rode zoetzure bietjes. In sommige recepten wordt bovenop een gebakken ei geadviseerd.
Æbleflæsk
Een oud Deens gerecht dat wordt samengesteld uit grove stukken gebakken spek, blokjes appel en als smaakmakers bruine basterdsuiker. Het gerecht wordt warm of koud gegeten met roggebrood.
Leverpostej
De grof gemalen varkenslever en het -vlees worden tot een dikke pasta gemengd en op smaak gebracht met zout, peper en kruiden naar wens van de maker. Het deeg gaat in een vorm die is belegd met brooddeeg en afgebakken in een oven. Serveren met roggebrood.
Hamburgryg
Voor deze lekkernij worden de fricandeau van het varken of stukken uit de karbonadestrook gebruikt. Het vlees wordt gezouten, gerookt en vervolgens gekookt of gebraden. Het wordt gegeten bij de warme maaltijd of als vleeswaar op het brood. .
