Afvalverwerking
Jouw slager heeft dagelijks te maken met afval als beenderen vet. Het is dus verstandig om daar aandacht aan te schenken. Definitie: "Afval is datgene wat niet vanuit de slagerij kan worden verkocht."
Denk daarbij aan onder andere overtollig vet, vellen, zenen en botten. Dit afval mag nooit in de afvalbak voor huis- tuin- en keukenafval. Het moet gescheiden en in een lekvrije bak met sluitende deksel worden opgeslagen bij maximaal 10°C. De slager heeft voor de opslag vaak een aparte koelcel. De zelfslachtende slager kent nog meer soorten afval als huiden, ingewanden, darmen enzovoort. Het verwerken van deze zogenaamde 'dierlijke bijproducten' is aan strenge regels gebonden. Dat is van groot belang vanwege de risico's voor de volksgezondheid. Mijn Slager hoeft niemand te herinneren aan de 'gekke koeienziekte' die enkele jaren geleden tot ernstige problemen leidde.
'Versinspiratie' geeft op deze pagina slechts een uiterst summier overzicht van de afvalverwerking vanuit het gezicht van de (zelfslachtende) slager. Voor nauwkeurige informatie kun je contact opnemen met de NVWA of met de schrijfster van het boek 'Dierlijke afvalverwerking door de eeuwen heen'.
Algemene informatie
Dierlijke bijproducten zijn producten van dierlijke oorsprong die niet voor menselijke consumptie zijn bedoeld. Denk aan kadavers, mest, bloed, eicellen, embryo’s en sperma. Ze worden niet toegestaan bij menselijke consumptie omdat ze gevaar kunnen opleveren voor de volksgezondheid. Ze kunnen bijvoorbeeld virussen, bacteriën en resten van chemische stoffen als dioxine en antibiotica bevatten. De producten zijn ingedeeld in drie categorieën. Deze indeling is gebaseerd op het risico voor de volks- en diergezondheid. Per categorie is bepaald wat er met het product moet gebeuren: vernietiging, omzetting tot brandstof of grondstof voor bijvoorbeeld diervoeder of medicijnen. Om afvalstoffen zo veilig mogelijk te verwerken is de manier waarop bij wet nauwkeurig omschreven. Alle processen zijn vastgelegd en worden gecontroleerd door de Nieuwe Voedsel en Waren autoriteit (nVWA). Voor het transport van afvalproducten is de Verordening dierlijke bijproducten leidend.
In Nederland wordt het vervoeren en verwerken van afval en dierlijke bijproducten hoofdzakelijk uitbesteed aan Rendac en Sonac. Bedrijven die behoren tot de VION-foodgroup. Zij werken met goedgekeurd vervoer en halen op gezette tijden de afvallen, onder andere bij de (zelfslachtende) slagers op.
Categorie 1
materiaal bevat het grootste risico voor mens en dier. Binnen deze categorie vallen onder andere risicomateriaal als mest, de inhoud van het maagdarmkanaal, ruggenwervels (foto) en -merg, hersenen van herkauwers en kadavers die dit materiaal bevatten. Ook kadavers en delen van wilde dieren waarvan wordt vermoed dat die met een op mens of dier overdraagbare ziekte zijn besmet vallen hieronder. Evenals keukenafval en etensresten uit internationale transporten van onbekende herkomst. Alles uit deze categorie wordt onder druk gesteriliseerd bij een temperatuur van 133°C gedurende minstens 20 minuten. De producten die uit dit proces ontstaan zoals vleesbeendermeel en dierlijke vetten kunnen worden gebruikt voor de productie van biodiesel en/of worden verbrand of verstookt in bio centrales.
Categorie 2
materiaal bevat materialen die wat minder gevaarlijk zijn, maar die desondanks niet in de voedselketen worden gewenst. Denk maar eens aan producten met residuen van diergeneesmiddelen. In Nederland worden de producten op dezelfde manier verwerkt als in categorie 1.
Categorie 3
materiaal mag op verschillende manieren worden verwerkt. Ze mogen worden gebruikt voor zowel technische producten, als energieleveranciers en als grondstof voor voer gezelschapsdieren omdat deze namelijk niet in de menselijke voedselketen belanden. Ook hier worden de meeste grondstoffen gesteriliseerd. Belangrijke stromen zijn onder andere vlees ongeschikt of (om commerciële redenen) niet bestemd voor menselijke consumptie, voormalige voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong en keukenafval afkomstig van huishoudens en horeca.
Natuurdarmen, magen en vetnetten voor de fabricage van vleeswaren
Natuurdarmen worden over het algemeen gezien als het beste omhulsel van worsten. Ze geven een natuurlijk uiterlijk en zijn belangrijk voor een goede smaak. Daarnaast kunnen ze door hun poreusheid ook geur en smaak van bijvoorbeeld het roken van de worst uitstekend opnemen. Ze worden in het slachthuis zorgvuldig uit de slachtdieren verwijderd. Dat is geen eenvoudige opgave want besmetting van het vlees door de inhoud van de darmen moet beslist voorkomen worden. Ze worden ter plaatse in afgescheiden ruimtes voorbewerkt en daarna door gespecialiseerde bedrijven schoongemaakt en geprepareerd voor de productie van worsten.
Verwerking door: CTH
Bak- en braadvet
Speciale vetsmelterijen produceren dierlijk vet door het smelten van vethoudende bijproducten uit slachterijen. De vetten worden gewonnen uit producten die goedgekeurd zijn voor menselijke consumptie. Dierlijk vet is sinds mensenheugenis een gewaardeerd en smaakvol ingrediënt. De voedingswaarde en technische kenmerken van dierlijk vet maken het veelzijdig inzetbaar. Voor frituren, bakken van hartige producten en als uitgangspunt voor zeepproducten biedt dierlijk vet veel duurzame voordelen. Eeen deel van de producten wordt ook gebruikt als brandstof voor de bio verbranding.
Huiden
Tijdens het slachten wordt vooral ook toegezien op het zo min mogelijk beschadigen van de huiden. Deze worden namelijk geleverd aan de leerindustrie waar ze worden schoongemaakt, bewerkt en gelooid. Dankzij deze aanpak en de zorgvuldige selectie en voorbereiding van de huiden krijgen de bedrijven in de internationale lederindustrie het best mogelijke uitgangsmateriaal.Producten: auto-interieurbekleding, schoenen of andere hoogwaardige leertoepassingen.
Bloed en aderen
De modernste productieprocessen worden tegenwoordig gebruikt om de unieke basisbestanddelen uit dierlijk bloed te winnen. Het resultaat zijn hoog functionele eiwitten van natuurlijke oorsprong die worden toegepast in de farmacie, als kleurcomponent en bij het hechten en verbeteren van vleesproducten. Verder is bloed een belangrijke eiwitbron in meng- en diervoeders en meststoffen. Producten: plasma, hechtingsmiddelen, hoogwaardige eiwitten.
Beenderen
Uit dierlijke beenderen worden eiwitten, mineralen en vetten geproduceerd voor verschillende markten. Dat varieert van verregaande integratie in de fabricage van hoogwaardig porselein, maar ook in de productie van snoep en vleeswaren (gelatine) of als bindmiddel in meng- en diervoeders. Producten: aspics en gelatines, bindmiddelen, basis diervoeder.
Verschillende onderdelen
Organen, magen, koppen, poten, haren, oren en dergelijke worden verzameld en al of niet bewerkt door ze te wassen, te zouten of te koken. Haren worden gebruikt voor het maken van bijvoorbeeld kwasten. verschillende restmaterialen voor diervoerders en producten als oren en poten worden ook vaak geëxporteerd naar landen waar deze onderdelen van slachtdieren die wij in Nederland niet gebruiken worden gebruikt als maaltijdcomponent. Zo worden varkenspootjes verscheept naar China en varkensoren naar Afrika.
Diversen
Uit dierlijke materiaal worden verder verschillende (grond)stoffen gehaald die vaak in andere producten hun waarde bewijzen. Bekende producten zijn:
• Heparine. Een stof uit het slijmvlies van varkens. Heparine is een belangrijke medicijn om bloed minder snel te laten stollen.
• Insuline. Uit de alvleesklier van slachtdieren.
• Hemin. Een medicatie voor de ogen die wordt gewonnen uit rode bloedcellen.
• Zoethoutachtige componenten als bestanddeel voor drop.
• Grondstoffen voor zeep.
• Bestanddelen voor kunstmest.
