Oude slagershobby's
Vroeger werd er niet alleen maar hard gewerkt in de slagerij. Er werden ook hobby's beoefend. Wel waren deze hobby's vaak vakgerelateerd. Op deze manier konden slagers hun vakmanschap laten zien. De uitingen van deze hobby's werden daarom dus ook meestal in de etalage tentoongesteld en zo gebruikt als reclameobject.
'Versinspiratie' is voortdurend op zoek naar oude slagers- (kunst)voorwerpen. Neem gerust contact op en ze worden gefotografeerd en aldus vereeuwigd.
Boetseren met rundvet
Het was vroeger heel gebruikelijk om beelden te boetseren van rundvet. Rundvet is van nature hard en laat zich gemakkelijk bewerken. Aan het rundvet werd zout toegevoegd voor de houdbaarheid en soms een beetje reuzel (varkensvet) om het vet wat beter kneedbaar te maken. Bij de grotere beelden werd een geraamte van hout of ijzer als basis opgezet.
Na de ontdekking van het kippengaas werd dit materiaal vaak gebruikt om de ruwe vorm van het beeld aan te brengen. Op deze ruwe vorm werd het vet in dikke lagen aangebracht en vervolgens gemodelleerd. De beelden werden gebruikt om de etalage's aan te kleden. Het waren pure staaltjes van vakmanschap. Voordelig waren ze niet want vet was in het midden van de vorige eeuw een veel gevraagd artikel. Momenteel komt het boetseren bijna niet meer voor. De kennis ontbreekt en het is tijdrovend. Daarnaast heeft het nauwelijks nog commerciële waarde. Bezoek de speciale pagina boetseren met rundvet.
Foto: enkele voorbeelden van het werken met rundvet. Madonna met kind en de zwerver.
Kijk voor meer informatie op de link beelden maken
Stippelen met reuzel
Ook met varkensvet werd veel gewerkt. Zo had je slagers die een ware 'reuzelrembrandt' waren. Ze maakten de mooiste schilderijen met gekleurde reuzel. Deze techniek staat bij de olieverfschilders bekend als 'pointillisme'. Het varkensvet werd vermengd met olieverf. Op deze manier maakten ze een dikke pasta-achtige substantie waarmee je kon schilderen maar ook stippelen.
Deze laatste techniek kwam het meeste voor. Van vetvrij perkamentpapier waarin normaal stukken vlees werden verpakt, maakte de slager kleine puntige spuitzakjes en die werden met de zachte reuzel gevuld. Daarna werd het voorste puntje van het zakje afgesneden waarna door lichte druk van duim en wijsvinger kleine puntjes reuzel konden worden geplaatst. Hoe kleiner het spuitgat hoe fijner het schilderij. Duizenden puntjes reuzel, in verschillende kleuren, werden zo op een harde ondergrond, meestal van glas, geplaatst waarna het schilderij ontstond. Na de uitvinding van de gedrukte poster werden die vaak onder het glas geplaatst en werd de afbeelding op die manier met reuzelstipjes gekopieerd.
Beensnijden
Het bewerken van botten is al sinds mensenheugenis bekend. In de oudheid werden op die manier gebruiksvoorwerpen gemaakt. In latere jaren toen de slager beschikte over betere gereedschappen werden steeds vaker sier- en kunstwerken vervaardigd. Bekend zijn servetringen van rundermergpijpen, sierraden als bedeltjes en halsornamenten en zoals op de foto hiernaast een complete koets.
Spekschotels maken
Een onderdeel van het vakmanschap van de slager werd getoond tijdens het opmaken van vers vleesschotels. Die werden in de etalage geplaatst zodat iedereen kon zien wat de slager in zijn mars had. Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw werd deze techniek nog op de slagersscholen aangeleerd.
Men versierde meestal alleen de luxere vleessoorten als grote stukken biefstuk, hele varkenshammen en bijvoorbeeld een rundertong zoals op bijgaande foto. Van dunne plaatjes en reepjes spek maakte de slager spekroosjes, bloemblaadjes en vlechtjes. Vaak werd het spek gecombineerd met geblancheerde reepjes prei. Op die manier werd er meer kleur in de schotel gebracht. Als de schotel werd verkocht bleef het spek erbij want het spek werd gewoon meegebakken.
Feestetalage
Met de feestdagen en vooral tijdens het Paasfeest werden de etalages, met name in het Zuiden van ons land, extra mooi ingericht. Dat was dé gelegenheid om te laten zien welke kwaliteit vlees je in huis had. Ook het vakmanschap werd breeduit geëtaleerd. Kijk maar eens naar de mooi besneden lamsruggen. Deze motieven werden, meteen na het slachten, in het nog warme dunne spierweefsel dat onder de huid ligt gesneden. Na enkele dagen trok het indrogende vlees dan tot de bedoelde motieven samen. Ook zie je op deze foto (klik er maar eens op) verschillende spekschotels en producten met wervende teksten als: "kwaliteit is onze reclame" (rechts onder).
Mozaïekworsten
De echte worstmakers onder de slagers konden uren bezig zijn met het maken van mozaïekworsten. Tijdrovend en dus kostbaar. Wanneer je deze techniek beheerste dan was je de ultieme worstmaker. Vers boterhamworstdeeg werd vermengd met verschillende kruiden en/of bloed waardoor je verschillende kleuren deeg kreeg. Dit deeg werd in vormen gestort en gekookt. Na afkoeling werden de blokken uit hun vorm geklopt en in langwerpige figuurrepen gesneden.
De dunne blokjesrand hiernaast werd bijvoorbeeld gemaakt door een plaat spek, om en om, met deze reepjes te beleggen. Op deze laag reepjes kwam vervolgens een laag gewoon boterhamworstdeeg waarop weer het stermotief werd geplaatst. Vervolgens werd alles opgerold en gewikkeld in een doek gekookt. Een uiterst bewerkelijke techniek die als eindresultaat weliswaar een prachtige maar toch wel wat taaie worst gaf. Door de verschillende gekleurde en voorgekookte deegsoorten werd de kwaliteit er namelijk niet malser op.
Mozaïekworsten in deze vorm worden alleen nog gemaakt voor tentoonstellingen. Uitzondering op deze regel zijn vormen als Billy- en Kwakworst die met behulp van moderne worstvul-machines van verschillende kleuren vers boterhamworstdeeg worden vervaardigd en en stuk malser zijn dan de oude varianten.
Slagersknechten fietsrace
Fluitende slagersknechten waren in de vorige eeuw een bekend verschijnsel. Er zijn zelfs liedjes over gemaakt. Ze vroegen bij klanten om de bestelling en brachten deze daarna met de transportfiets aan huis. De knechten waren meestal gekleed in korte witte jassen en hadden soms een rijbroek aan. Om de benen droegen ze leren kuitkappen boven de hoge schoenen. De fietsen waren zwaar en hadden een doortrapsysteem. Voorop bevond zich de rieten mand met de bestellingen. Bij feestelijke gelegenheden deden de slagers mee aan optochten en er werden vaak fietswedstrijden voor slagersknechten gehouden
Paasos voor de deur
Op de foto hiernaast toont slager Kok uit 's Gravenhage met gepaste trots het te slachten paasvee. Dit showen van het vee was heel gebruikelijk in de vorige eeuw. De slager liet dan zien welke beesten hij speciaal voor zijn klanten had opgefokt of gekocht. Deze vorm van levende reclame ging zelfs zover dat goede klanten bij het levende vee zelfs konden aanwijzen welk stuk ze wensten.
