De nieuwe schijf van vijf
Meer dan ooit zet de omgeving aan tot ongezond eten. In deze tijd van overvloed en verwarring over voeding biedt de Schijf van Vijf houvast. Aan de basis van de Richtlijnen Schijf van Vijf staan de Richtlijnen Goede Voeding 2015 van de Gezondheidsraad, samen met bestaande normen voor voedingsstoffen. Er is in Nederland geen ander voorlichtingsmodel zo uitvoerig wetenschappelijk onderbouwd.
Onbewerkte producten voeren de boventoon in de Schijf van Vijf. Veel fruit, groente en volkorenproducten. Vlees mag wat minder en kan vervangen worden door peulvruchten, noten, ei of tofu. Ook staat er vis en zuivel in, zachte en vloeibare smeer- en bereidingsvetten voor de onverzadigde vetten, en kraanwater, thee en koffie als de beste vochtleveranciers.
Alles wat goed voor je is
Wie eet volgens de Schijf van Vijf krijgt alles binnen voor een goede gezondheid. Het geeft de optimale combinatie weer van producten die de Gezondheidsraad aanraadt om chronische ziekten te voorkomen, en producten die zorgen voor genoeg energie en alle nodige voedingsstoffen om het lichaam fit te houden. Gezond eten volgens de Schijf van Vijf betekent: vooral uit de Schijf van Vijf eten; elke dag uit elk vak de juiste hoeveelheden en volop variëren. Bewerkte producten bevatten over het algemeen veel suiker, zout of verzadigd vet en staan niet in de Schijf van Vijf. Snoep, snacks, koek, sauzen, vleeswaren, sappen en zoet broodbeleg kunnen er wel bij, maar niet te veel en niet te vaak.
Dezelfde naam, nieuw beeldmerk
In 2015 blijkt de naam ‘Schijf van Vijf’ bekend bij 92% van de Nederlanders. Uit onderzoek naar het effect van de visuele vorm van voedingsvoorlichtingsmodellen blijken piramides, regenbogen en schijven even goed wat betreft effectiviteit en efficiëntie. Daarom is wederom gekozen voor een schijf en het behouden van de naam.
Het beeldmerk van de Schijf van Vijf dient als een geheugensteun voor gezond eten. De iconen die zijn afgebeeld, zijn bedoeld als voorbeelden van producten die passen in dat deel van de Schijf van Vijf. Deze zijn minder specifiek en minder ‘smaak- en cultuurgevoelig’ dan foto’s. Zo kan iedereen zijn eigen favoriete producten herkennen. De grootte van de vakken in de Schijf van Vijf is gebaseerd op de aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen van elk vak.
Meer dan gezond
Het Voedingscentrum heeft ook een verantwoordelijkheid naar de toekomstige generaties, zodat ook zij nog voldoende gezond voedsel tot hun beschikking hebben. Bij de vertaling van de Richtlijnen Goede Voeding 2015 van de Gezondheidsraad naar de Schijf van Vijf is duurzaamheid daarom meegewogen. Ook blijven de adviezen voor voedselveiligheid, zoals hygiënisch omgaan met eten en voldoende variëren, centraal staan. Daarnaast wordt in de advisering rekening gehouden met een goede energiebalans en geeft het Voedingscentrum tips hoe je kunt omgaan met ongezonde verleidingen in de omgeving.
Totstandkoming Schijf van Vijf
Het Voedingscentrum heeft de richtlijnen en het beeldmerk van de Schijf van Vijf samengesteld op basis van de Richtlijnen Goede Voeding 2015 van de Gezondheidsraad, met berekeningen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en met bijdragen van externe wetenschappers op het gebied van voeding, gedrag, communicatie en duurzaamheid, professionals in de zorg, zoals diëtisten, en feedback van consumenten.
Hoe gebruik je de Schijf van Vijf
Op de site van het Voedingscentrum kun je heel gemakkelijk berekenen wat, specifiek voor jou, gezonde voeding is. Klik hier voor een bezoek aan het Voedingscentrum. Producten met veel zout, suiker, verzadigd vet, weing vezels en alcohol staan niet in de schijf van vijf. Ook producten waarvan bekend is dat ze een relatie hebben met een ziekte worden niet vermeld. Gebruik deze producten daarom niet te veel en te vaak. Kies elke dag iets kleins buiten de Schijf van Vijf en hooguit 3 keer per week iets groots.
Samenvatting van de Schijf van Vijf
• Eet minstens 250 gram groente.
• Kies vooral voor volkoren zoals volkorenbrood, volkoren pasta, zilvervliesrijst en couscous.
• Eet meer plantaardig en minder vlees. Varieer met vis, peulvruchten, eieren, noten en vegetarische producten.
• Neem voldoende zuivel als melk, yoghurt en kaas.
• Neem dagelijks een handje ongezouten noten.
• Gebruik alleen zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten.
• Gebruik voldoende vocht als kraanwater, thee en koffie. 3 Koppen groene of zwarte thee bevordrt de gezondheid.
• Drink geen alcohol. Hooguit minimaal 1 glas per dag.
