Hoe groot is je wereld met een goede opleiding?
Zondagmiddag 17 november vertrekt een bus met 34 SVO studenten voor een studiereis naar Kulmbach. Het doel is de studenten te laten zien en beleven wat er allemaal mogelijk is met hun studie en een eventuele vervolgopleiding. Dat is gelukt; er ging een wereld voor ze open! Vers-inspiratie was erbij: een reisverslag.
De sfeer in de bus bij vertrek naar de Fachschule für Lebensmitteltechnik in Kulmbach is gelijk goed. Iedereen heeft er zin in, en dat is goed te merken aan de luidruchtige gesprekken. Kennis en ervaringen worden uitgewisseld: de studenten zijn werkzaam bij een mooie mix van bedrijven uit de sectoren: vlees, groente & fruit en brood. Ze komen één dag in de week naar SVO voor een opleiding Productieleider (niveau 4).
Die Fachschule
In Kulmbach worden we ontvangen en rondgeleid door de gepassioneerde spraakwaterval Thomas Eberle (leraar vleestechnologie) en door Jacques de Lange, oud student van deze opleiding en sinds kort in dienst van Crest*Cool/RBK Group (voorheen werkzaam bij Ekro). Jacques heeft zich opgeworpen als Nederlandse ambassadeur van deze opleiding en het programma voor deze reis samengesteld. Een andere leraar maakt ons met een practicum wegwijs in de wereld van de chemie.
De Fachschule is de opleiding die het best aansluit bij SVO niveau 4 (MBO+). Je leert processen te beheersen en te optimaliseren, en er is veel aandacht voor de praktijk. Studenten kunnen zich hier in 2 jaar opwerken naar niveau 6 (Bachelor). Voorwaarde: na de opleiding bij SVO moet je minstens een jaar werkervaring hebben, dan kun je instromen. Vaak gebeurt het dat het bedrijf waar je in dienst bent de opleiding betaalt, mits je er daarna een bepaald aantal jaar blijft werken. Zo nemen productiebedrijven het heft in eigen handen, om ook in de toekomst verzekerd te zijn van goed geschoold personeel.
De school is ingericht met de meest moderne apparatuur die je in een productiebedrijf kunt tegenkomen, ter beschikking gesteld door diverse Duitse bedrijven. We zien machines van Multivac, Weber, Handtmann, Schröter, CSB, noem maar op. De praktijkopdrachten komen ook uit het bedrijfsleven. Hiermee komt de slogan heel duidelijk tot zijn recht: Uit de praktijk, met de praktijk, voor de praktijk!
De Duitstalige opleiding is behoorlijk pittig, maar het studeren wordt beloond: na het behalen van je diploma ben je verzekerd van een baan in het middenkader van foodbedrijven. Sterker nog; ze zullen om je vechten. De studenten zijn stevig onder de indruk van de Fachschule en haar mogelijkheden. En ik moet eerlijk zeggen: ik ook.
Smaak
Daarna door naar Raps, dat op een steenworp afstand van de Fachschule ligt. We krijgen een rondleiding onder supervisie van Stephan Harberink en zijn collega’s Klaus Vogt en Remon Jager. Raps staat bekend om zijn kruiden en marinades, maar velen weten niet dat er achter de naam nog veel meer schuil gaat. Ze produceren onder andere coatings, darmen, ingekapselde en functionele additieven. Zoals Stephan treffend zegt: ‘’Je proeft ons wel, maar je ziet ons niet”.
Er wordt veel aan research en development gedaan. Al 95 jaar staat alles in het teken van smaak. In Kulmbach staat een enorme fabriek, met alleen al 400 marinades en honderden tailormade producten in een volledig gerobotiseerd magazijn. Dat hadden we niet verwacht; zo groot, zo goed als geen stress, en heel veel geautomatiseerde processen waardoor de foutmarges gering zijn. Echt de moeite waard om te bezoeken.
Het onderscheid met andere kruidenleveranciers zit hem in de technologie. Raps heeft bijvoorbeeld een eigen high pressure technology ontwikkeld, een proces dat gebruik maakt van vloeibare kooldioxide onder hoge druk om de waardevolle smaak- en aromastoffen van een product op te lossen. Het resultaat: absoluut natuurlijke extracten in een perfect gestandaardiseerde kwaliteit.
Alle productontwikkelaars die er werken, komen uit het bedrijfsleven. Ze hebben elk hun eigen specialisme in onder andere vlees, zuivel, vis en zoetwaren. Veel van hen hebben gestudeerd (je snapt het al) aan de Fachschule, daarmee is het cirkeltje rond.
Raps nodigt ons uit om ‘s avonds de nieuwe smaken van 2020 te komen proeven en in hun Heinersreuther Scheune de barbecue aan te steken. Er zijn geen sauzen, alles draait om pure smaken, voor velen een onverwacht culinaire verrassing. Ook hier wordt de theorie direct omgezet naar de praktijk. Het resultaat is een zeer geanimeerde, bijzonder gezellige avond. De naam Raps zullen we niet gauw vergeten! Er zijn al visitekaartjes uitgewisseld.
Dag twee
De volgende dag maken we de eerste stop bij Houdek Arzberg GmbH, een familiebedrijf in Arzberg. Hier worden de originele Houdek Kabanos en Beierse delicatessen geproduceerd. Vijfhonderd ton worst, vleeswaren en leverkaas verlaat per week dit bedrijf. Zo’n grote worstproductie heb ik nog nooit gezien. Cutters voor 500 kg ken ik wel, maar hier staat er een als onderdeel van een continuproces. De hele dag vloeit er worstdeeg uit. Er draaien meerdere complete lijnen van cutter, vuller, slicer tot verpakking, in een drie ploegendienst. Niet alles is geautomatiseerd: er zijn nog heel veel handjes nodig aan de lijnen. Twaalf oud-studenten van de Fachschule bekleden inmiddels hoge posities in het bedrijf.
Tijd voor het laatste bezoek: we reizen door naar Wolf Wurstspecialitäten GmbH in Schwandorf, een familiebedrijf met vier vestigingen. Dit bedrijf is zo groot, dat ze een interne opleiding hebben. Op dit moment worden 26 leerlingen begeleid. Daarnaast is er een Trainee-programma voor afgestudeerden van de Fachschule met als doel ze een betere start van hun carrière te bieden.
De door ons bezochte productielocatie is 25.000 m2 groot. Hier staan maar liefst twaalf lijnen te stampen. Ook hier rekken vol worsten zover het oog reikt. In het hoogseizoen wordt op deze locatie 650 ton aan grondstoffen verwerkt! Je kunt je voorstellen dat 0,5% minder afval of give away bij deze productiehoeveelheden meteen veel geld oplevert; een mooie taak voor de ook hier werkzame oud-studenten van de Fachschule (ca. 23) die onder andere hebben geleerd processen te optimaliseren. Ze produceren heel veel streekproducten, zoals de Münchner weisswurst (13 miljoen worsten in 2018!). Het beroemde Nürnberger braadworstje mag alleen in de vestiging in Nürnberg worden geproduceerd, dat is een beschermd merk (net als Parmaham).
Al met al hebben de SVO studenten heel wat informatie te verwerken. Hun wereld is met de driedaagse reis een stuk groter geworden. De algemene conclusie van de organisatie en de deelnemers: volgend jaar weer!
