Insecten als voeding, mag dat?
Nationaal en internationaal worden insecten genoemd als mogelijke alternatieve bron voor dierlijke eiwitten. Bepaalde soorten insecten worden al lang in grote delen van de wereld gegeten. Insecten bevatten eiwitten, vitamines, mineralen en vetzuren en zouden het dierlijke eiwit in de huidige voeding deels kunnen vervangen. Momenteel worden insecten in Nederland in beperkte mate geproduceerd voor consumptie door de mens. Eetbare insecten staan bekend als een duurzaam ingrediënt. Een aantal vragen met antwoord over de verkoop en voedselveiligheid van insecten.
Mogen bepaalde insecten in de detailhandel verkocht worden?
Ja, bepaalde insecten mogen in Nederland en België verkocht worden.
Waar moeten insecten(leveranciers) aan voldoen?
Insecten worden in Nederland al sinds 2007 verkocht, onder andere door de Sligro, terwijl er eigenlijk geen wetgeving op de productie en verhandeling van toepassing is. Verhandeling en verkoop mag, want er is eigenlijk een hiaat in de wetgeving. In de Europese Novel Food-verordening, die eisen stelt aan nieuwe voedingsmiddelen, is namelijk niets opgenomen over hele dieren, zoals insecten. Producten, geïsoleerd uit insecten zijn wel novel food. De wet wordt waarschijnlijk aangepast, waardoor de Novel Food-verordening ook voor hele insecten gaat gelden. Vervolgens komt er een overgangsperiode, waarin kwekerijen de tijd krijgen om een Novel Food-dossier op te bouwen. Verenigde Nederlandse Insectenkwekers (Venik) heeft een hygiënecode in ontwikkeling waarin staat waar een productieproces aan moet voldoen om de voedselveiligheid te garanderen. De bedrijven die de insecten produceren moeten met deze hygiënecode gaan werken of zelf een voedselveiligheidsplan gaan opstellen.
Om welke insecten gaat het?
NVWA-Bureau Risicobeoordeling & Onderzoeksprogrammering (BuRO) voerde een risicobeoordeling uit voor de insecten die momenteel in Nederland en België worden gekweekt voor consumptie door de mens, namelijk de meeltor, de piepschuimkever (meelworm), buffalowormen, de Europese treksprinkhaan en krekels. Verhandeling van andere insecten wordt niet toegestaan. Verkoop dus geen partijen uit andere landen. In de overige lidstaten van de EU zijn insecten voor menselijke consumptie verboden.
Zijn er risico’s bij het consumeren van insecten?
“De chemische, microbiologische en parasitologische risico’s van de consumptie van insecten kunnen in voldoende mate worden beheerst door een adequate productiemethode,” zo concludeerde BuRO vorig jaar. “We staan de verhandeling van hele of gemalen insecten toe, omdat we van mening zijn dat de risico’s beheersbaar zijn”, zegt de NVWA. “Maar het blijft een nieuw product. Daarom verlangen we van de branche dat zij goed monitoren en met name alert zijn op mogelijke allergische reacties.” BuRO concludeerde dat overgevoeligheid en (ernstige) allergische reacties bij gevoelige individuen na het eten van hele insecten of insecteneiwit niet uit te sluiten zijn. Als de verwachte inname van de ge(vries)droogde, hele insecten meer is dan 45 gram per dag, moet het risico van chitine-inname opnieuw worden beoordeeld.
Chemische risico’s
Ook andere deskundigen zien weinig aanleiding om te twijfelen aan de voedselveiligheid van de insecten die op dit moment verkocht worden. In Nederland worden insecten gekweekt op gekwalificeerd voer. Daardoor zijn er weinig chemische en bacteriologische risico’s. Op het moment dat mensen insecten op grotere schaal gaan consumeren moet het risico opnieuw onderzocht worden. Insecten nemen chemische stoffen op uit de omgeving. Bekend is dat cadmium zich ophoopt in insecten. Mycotoxinen worden uitgescheiden, dus de verwachting is dat deze geen gevaren opleveren. We zien in de literatuur aanwijzingen dat dioxinen zich ophoopt. Consumenten eten weinig insecten waardoor de concentratie van eventueel schadelijke stoffen laag blijft. Voor de toekomst is er meer onderzoek nodig om de risico’s van chemische stoffen beter in kaart te brengen.
Allergie
Uit onderzoek van TNO is gebleken dat 87% van mensen met een schaaldierenallergie ook een allergie hebben voor meelwormen. Bij de verkoop is het goed de consument hierover voor te lichten, ondanks dat insecten niet tot 1 van 14 verplicht te vermelden allergenen zijn. De verwachting is niet dat veel mensen een nieuwe, ernstige allergie ontwikkelen voor insecteneiwitten. Maar dat is niet zeker en daarom zal dat onderzocht worden.
Kan de kwaliteit beter?
Insecten als voeding is relatief nieuw. Er wordt door leveranciers onderzoek gedaan om de kwaliteit van de insecten te verbeteren, zonder dat voorbij gegaan wordt aan de voedselveiligheid. De houdbaarheid wordt nu gegarandeerd door de insecten eerst te verhitten en vervolgens te vriesdrogen. Het zou beter voor de kwaliteit van het product zijn als insecten geblancheerd en vervolgens bevroren worden.
Bron: NVWA/Venik/KNS
